Gizli mod nedir ve gerçekten gizli midir?

Gizli mod, birçok modern web tarayıcıda bulunan bir özelliktir. İnternet aktiviteleri, tarama geçmişi, çerezler, site verileri veya formlara girdiğiniz bilgilerin, pencere kapandığında kaydedilmediği bir oturum oluşturur. Bu sayede, kullandığınız cihazdaki internet kullanımınız gizli kalır. Özellikle de cihazı sizden başka kullananlar da varsa.

Ancak bu gizlilik cihaz ile sınırlı kalır. Cihaza fiziksel erişimi olmayan ama internet trafiğinize erişen internet servis sağlayıcınız (İSS) ile girdiğiniz web siteleri ve kullandığınız servisler online aktivitelerinizi hâlâ görebilir. Bu kılavuzda, gizli modun tam olarak ne işe yaradığını, popüler tarayıcılarda nasıl çalıştığını ve internet korsanlığına karşı zayıf noktalarının neler olduğunu öğreneceksiniz.

Gizli mod nasıl çalışır?

Bu modun adı tarayıcıya göre farklılık gösterir. Örneğin Chrome’da Gizli ya da "Incognito”, Firexox ve Safari’de "Private Browsing” ya da "Gizli Gezinti”, Edge’de ise "InPrivate” adı verilir. Ancak mantığı temelde aynıdır: internet oturumu kapatıldığında cihazda hiçbir iz bırakmaz.

Tarayıcıda açtığınız gizli pencere oturumunda şu bilgiler saklanmaz:

• Tarama geçmişi: Tarayıcı ziyaret ettiğiniz web sitelerinin kaydığını tutmadığından tarama geçmişinde bu ziyaretler gösterilmez ya da pencereyi kapattıktan sonra adres çubuğundaki önerilerden bu siteler yer almaz (ancak gizli mod dışında ziyaret etmiş olduğunuz siteler, gizli modu kullandığınız sırada adres çubuğundaki öneriler arasında yer alır).
• Çerezler: Oturum sırasında geçici çerezler kullanılabilir ancak pencereyi kapattığınızda bunlar silinir. Yani web siteleri, bunları kullanarak oturum açma durumunuzu hatırlayamaz ya da zaman içindeki davranışlarınızı takip edemez.
• Sitelerdeki veriler: Önbelleğe alınan resimler, dosyalar ve aktif oturumlar gibi diğer veriler de kaydedilmez. Tarayıcının bu bilgileri bir sonraki adımda sıfırdan yüklemesi gerekir.
• Formlara girilen bilgiler: Online formlara girdiğiniz kullanıcı adları ve kişisel veriler gibi bilgiler de depolanmaz. Bu sayede, formların otomatik doldurulması ve paylaşılan cihazlarda bilgilerinizin ortaya çıkması önlenebilir.
• Açık olan oturumlar: Pencere kapatıldığında web sitelerindeki oturumlarınız da sona erer. Çoğu durumda, gizli modu açmadan önce hesaplarda açılan oturumlar bu moda aktarılmaz.
• Tarayıcı uzantıları: Gizli modda birçok uzantı varsayılan olarak kapalıdır ve bunları tek tek açmanız gerekir. Bu sayede, eklentiler üzerinden izinsiz veri toplanması riski azaltılmış olur.

Ayrıca birçok Android sürümünde gizli modda ekran görüntüsü alınmasına izin verilmez.

Popüler tarayıcılarda gizli mod nasıl kullanılır

Gizli modu aktif hale getirmek için atılacak adımlar farklı tarayıcılarda az da olsa değişiklik gösterir. Chrome, Firefox, Safari, Edge ve Brave için hem masaüstü hem mobil cihazlarda özel tarama modları şu şekilde açılır:

Google Chrome’da Gizli Mod

Masaüstü cihazlarda

Chrome for Windows ya da macOS için Chrome’da gizli pencere açmak için:

1. Chrome’u açın ve tarayıcıyı normal şekilde başlatın. Sağ üst köşedeki üç noktalı menüye tıklayın.
   
2. Chrome’un ana ayarlar menüsünden Yeni Gizli Pencereyi açın.
   
3. Karanlık temalı yeni bir pencere, menü yanındaki "casus” simgesiyle birlikte açılır. Chrome’da ayrıca Gizli modun neler yaptığı ve yapmadığını anlatan bir mesaj da gösterilir.
   

Mobil cihazlarda

Android’de Chrome uygulamasını açın ve sağ üst köşedeki profil resmine dokunun. Ardından Yeni Gizli Sekme yazısına dokunun.

iPhone’da Chrome uygulamasını açın ve sağ alt kısımdaki üç noktalı menü işaretine ve Yeni Gizli Sekme yazısına dokunun.

Mozilla Firefox’ta gizli pencere

Masaüstü cihazlarda

1. Firefox tarayıcıyı açın ve sağ üst köşedeki üç yatay çizgi işaretine tıklayın.
   
2. Açılır menüden Yeni gizli pencere yazısını seçin. Mor temalı simgeye sahip yeni bir pencere açılacak. Firefox’ta gizli gezintinin ne işe yaradığını anlatan bir sayfa göreceksiniz.
   
3. Gizli modda olduğunuzu kontrol edin. Üst çubukta mor maske varsa gizli oturumdasınız demektir.
   

Mobil cihazlarda

Android cihazda Firefox’u açın ve maske simgesine dokunun.

iPhone’da Firefox’uç açın ve en altta ya da en üsttüe yer alan sekme simgesine ve ardından Sekmeler ve Sync yanındaki Gizli seçeneğine tıklayın.

Safari’de

Mac cihazlarda

1. Safari’yi açın; sol üst köşeden Dosya bölümünden Yeni gizli pencere yazısına dokunun.

iPhone’da

Safari’yi açın, sekme simgesine (sağ alt köşede üst üste duran iki kare) dokunun. Özel sekmesine dokunun.

Microsoft Edge’de InPrivate modu

Masaüstü cihazlarda

1. Microsoft Edge’i açın; sağ üst köşedeki üç noktalı menü işaretine tıklayın.
   
2. Açılır pencereden Yeni InPrivate penceresi yazısına tıklayın ve internete gizlilik içinde girin.
   

Mobil cihazlarda

Hem Android hem iPhone’da süreç aynı şekilde işler: Edge’i açın; ekranın sağ alt köşesindeki üç noktalı menü işaretine dokunun. Normal moddan gizli pencere moduna geçmek için Yeni InPrivate penceresi yazısına dokunun.

Brave’de Gizli Pencere

Masaüstü cihazlarda

1. Brave’i açın ve menü simgesine tıklayın.
   
2. Yeni gizli pencere seçeneği ile internete gizli bir şekilde girmeye başlayın.
   

Mobil cihazlarda

Android’de Brave’i açın; sağ alt köşedeki üç nokta işaretine dokunun. Açılır menüden Yeni Gizli sekme yazısına dokunarak özel tarama moduna girin.

iPhone’da Brave’i açın ve sağ alt köşedeki sekme simgesine dokunun. Sekme değştiricide Özel yazısına dokunarak özel tarama moduna geçin.

Popüler tarayıcılarda gizli modların karşılaştırılması

Gizli mod neleri gizlemez

Gizli mod, internette yaptıklarınızı cihazın kullanan başka kişilerden gizlemeye yarar ama internette kimliğinizi gizlemez.

Özel tarayıcı yöntemi genellikle yanlış anlaşılır. Cihazdaki tarama geçmişinizi temiz tutan bu önlem, internetteki diğer takip yöntemlerini durdurmaz. Gizli modda olsanız bile aşağıdaki risklerden kurtulamazsınız:

Takip çerezleri

Gizli mod, sekmeyi kapattıktan sonra çerezlerin saklanmasını önler ama web sitelerinin oturum sırasında bunları kullanma girişimlerini genellikle engellemez. Bazı siteler sizi geçici olarak takip ediyor olabilir ve bir hesapta oturum açtığınızda aktivitelerinizi profilinizle ilişkilendirilebilirler.

Tarayıcı parmak izinin çıkarılması

Web siteleri parmak izi çıkarma yöntemiyle, kullandığınız tarayıcı ve sürümü, işletim sistemi, ekran çözünürlüğü, cihaza yüklü olan yazı tipleri ve plugin’ler, saat dilimi ve dil ayarları gibi özellikler temelinde kimliğinizi tespit edip sizi takip altına almaya çalışabilir.

Bazı tarayıcılar parmak izi çıkarma girişimlerini engellese de bazıları bunların bir kısmına izin verebilir. Chrome ve Edge gibi tarayıcılar ise gizli modda bile bu yönteme karşı bir koruma geliştirmiş değil.

IP adresiniz

IP adresiniz gizli modda da görünür. Ziyaret ettiğiniz tüm siteler bu bilgiyi aldığından konumunuzu kabaca belirler ve kullandığınız cihazın türünü tespit edebilir Proxy ya da VPN kullanma gibi bir önlem almadığınız sürece bu bilgiler ayan beyan ortadadır.

Yer işaretleri ve indirilenler

Gizli mod oturum sırasında indirdiğiniz dosyaların ve oluşturduğunuz yer işaretlerinin kayıtlı kalmasını da engellemez. Pencereyi kapattıktan sonra da indirilen dosyalar cihazınızda kalır. Tarayıcının yer işaretleri listesine eklediklerinizi de ayrıca silmeniz gerekir. Bununla birlikte, birçok tarayıcıda, indirilenler listesinde bu dosyalar gösterilmez.

Davalar ve gizlilik endişeleri: Google 2020 davası

Gizli mod, genellikle tamamen gizli bir tarama penceresi gibi algılanır ve bu yanlış bir algıdır.  2020 yılında California’da Google’a karşı açılan büyük bir dava, bu özelliğin sınırlı yönlerini ortaya koydu ve kullanıcı onayı ile veri toplama konusunda yasal endişeleri gündeme getirdi.

Toplu dava dilekçesinde, Google’ın Gizli mod (Incognito) kullanılırken bile Google Analytics ve Ad Manager gibi araçlarla kullanıcı etkinliğini izlemeye devam ettiği ve bunun hem federal yasaları hem de California gizlilik yasalarını ihlal ettiği öne sürüldü.

Google ise Gizli modun yalnızca verilerin kullanıcının cihazında kaydedilmesini engellediğini, bunların web sitelerine veya üçüncü taraflara iletilmesini durdurmadığını savundu. Ancak davacılar, bu korumanın kapsamının kullanıcıların büyük çoğunluğu tarafından yanlış anlaşıldığını öne sürdü.

2024 yılında Google davacılarla anlaşma yoluna gitti; hatayı üstlenmese de Gizli modun sınırları hakkında daha net bilgiler vermeyi ve Gizli oturumlarda toplanmış olan milyarlarca veriyi silmeyi taahhüt etti. Dava ve veri güvenliği konusundaki etkileri hakkında daha fazla bilgi almak için tıklayın.

Gerçekten gizli şekilde internet kullanmak için en iyi yöntemler

İnternette gerçekten gizli kalmak istiyorsanız, bazı ekstra adımları da atmanız gerekir. İşte internet kullanırken gizliliğiniz artıracak basit ama etkili ipuçları:

Gizli modu VPN ile birlikte kullanın

VPN’ler internet trafiğinizi şifreler ve gerçek IP adresinizi maskeler. Yani, web siteleri online aktivitelerinizi inceleyerek kim olduğunuzu bulamaz. Ancak tarayıcı parmak izi çıkarma yöntemleri ya da oturum açtığınız hesaplar üzerinden web siteleri yine de sizi takip altına alabilir ve bu durumda tamamen anonim kalamazsınız. Bununla birlikte, online gizliliği artırmak için en etkili yöntemlerden birinin VPN’ler olduğunu söyleyebiliriz.

Ancak tüm VPN’ler bir olmaz. Dolayısıyla, VPN seçmeden önce kayıt tutma ve veri saklama konusundaki politikalarını mutlaka çek etmeniz gerekir.

Son olarak, ExpressVPN gibi bazı VPN’lerde Threat Manager benzeri ekstra özellikler; tracker ve zararlı siteleri durdurarak gizliliğinizi güçlendirebilir.

Farklı hesaplar için farklı tarayıcılar deneyin

Gizli pencere açmak işe yarar ancak dijital alemde iş ya da özel hayatınızı birbirinden ayırmak isterseniz farklı hesaplar ya da tarayıcı profilleri kullanmak pratik bir çözüm olabilir.

Örneğin; ana hesaplarınıza girmek için farklı, genel aramalar ya da hassas internet kullanımları için farklı tarayıcılar kullanabilirsiniz. Böylece verilerin yanlışlıkla birbirine karışmasını önlersiniz ve çerezler, internet oturumları ve hesaplarda açtığınız oturumlar birbirinden tamamen izole edilmiş olur.

Daha fazla bilgi için: Gelişmiş gizliliği mümkün kılan en iyi gizli tarayıcıları keşfedin.

Gizli oturumlarda hesaplarınıza giriş yapmaktan kaçının

Amacınız gizli kalmaksa herhangi bir hespata oturum açmaktan kaçınmak en iyisi olacaktır. Aksi takdirde, tarayıcı cihaza hiçbir şeyi kaydetmiyor bile olsa, platformlara aktivitelerinizi kimliğinizle ilişkilendirme şansı tanımış olursunuz.